Hud surəsi, 11-ci surə | Quran.az

﷽

Əlif, Lam, Ra! (Bu Quran) hikmət sahibi və hər şeydən xəbərdar olan Allah tərəfindən ayələri möhkəmləndirilmiş, sonra da izah edilmiş bir kitabdır.

Bu ona görədir ki, Allahdan başqasına ibadət etməyəsiniz. Mən Onun tərəfindən sizi xəbərdar etmək və müjdələmək üçün göndərilmişəm.

Həmçinin Rəbbinizdən bağışlanmağınızı diləyəsiniz! Sonra Ona tövbə edin ki, O, (dünyada) müəyyən bir vaxta qədər sizə gözəl nemətlər versin və hər bir yaxşı əməl sahibini mükafatlandırsın. Əgər üz döndərsəniz, (bilin ki,) mən sizin üçün böyük günün əzabından qorxuram.

Sizin dönüşünüz Allahadır. O, hər şeyə qadirdir.

Baxın, (münafiqlər) gizlənmək üçün ikiqat bükülürlər. Bilin ki, paltarlarına bürünsələr belə, Allah onların gizlətdiklərini də, aşkar etdiklərini də bilir. Şübhəsiz ki, O, qəlblərdə olanı biləndir.

Yer üzündə elə bir canlı yoxdur ki, Allah onun ruzisini verməsin. Allah onların məskunlaşdığı yeri də, (öldükdən sonra) qoyulacaqları yeri də bilir. Bunların hamısı açıq-aydın bir kitabdadır.

Hansınızın əməlinin daha gözəl olacağını sınamaq üçün göyləri və yeri altı gündə yaradan Odur. O zaman Onun ərşi su üzərində idi. Əgər sən: “Həqiqətən, siz öldükdən sonra dirildiləcəksiniz!” - desən, kafirlər mütləq: “Bu, açıq-aşkar sehrdən başqa bir şey deyildir”, - deyəcəklər. (Ərş kainatdakı hər şeyi əhatə edən və mahiyyətini bilmədiyimiz bir şeydir.)

Əgər onlara gələcək əzabı az bir vaxta qədər gecikdirsək, şübhəsiz: “Ona mane olan nədir?” - deyəcəklər. Bilin ki, əzab onlara gələcəyi gün onlardan dəf edilməyəcək və məsxərəyə qoyduqları əzab onları bürüyəcəkdir.

Əgər tərəfimizdən insana bir mərhəmət (nemət və səhhət) daddırsaq və sonra bunu ondan çəkib alsaq, həqiqətən, o, ümidsiz və nankor olar.

Əgər dəyən zərərdən sonra ona bir nemət daddırsaq, mütləq: “Müsibətlər məndən sovuşdu”, - deyər və sevinib təkəbbürlənər.

Ancaq (müsibətlərə) səbir edib yaxşı işlər görənlər istisnadır. Onlar üçün bağışlanma və böyük bir mükafat vardır.

(Ey peyğəmbər!) Onların: “Ona bir xəzinə endirilməli, yaxud onunla birlikdə bir mələk gəlməli deyildimi?!” - demələri üzündən, bəlkə də, sənə gələn vəhyin bir hissəsini (təbliğ etməyi) tərk edəcəksən və buna görə ürəyin sıxılacaq. Sən ancaq xəbərdar edənsən. Allah hər şeyə vəkildir. (Müşriklər bəzən Həzrət Peyğəmbərdən göydən xəzinələr endirilməsini və ya onlara mələk göndərilməsini tələb edirdilər. Onların bu inadkar hərəkətləri Həzrət Peyğəmbəri çox kədərləndirirdi. Çünki onlara möcüzə gəlsə belə, onlar yenə də inkarçılığa davam edəcəkdilər. Yuxarıdakı ayədə bu həqiqətə işarə edilmiş və Həzrət Peyğəmbər təbliğ vəzifəsini yerinə yetirməsi barədə tənbeh edilmişdir.)

Yoxsa onlar: “Quranı özündən uydurdu!” - deyirlər?! De ki: “Əgər doğru deyirsinizsə, siz də Allahdan başqa kimi bacarırsınızsa, köməyə çağırın və onun kimi on surə uydurub gətirin!”

Əgər (köməyə çağırdıqlarınız) sizə cavab vermirlərsə, bilin ki, Quran ancaq Allahın elmi ilə nazil olmuşdur və Ondan başqa heç bir ilah yoxdur! Elə isə, müsəlman olmayacaqsınızmı?

Kim dünya həyatını və onun zinətini istəyərsə, onlara əməllərinin əvəzini orada tam verərik və onlar heç bir haqsızlığa məruz qalmazlar.

Onların axirətdə oddan başqa heç bir payı olmayacaqdır. (Bu dünyada) gördükləri işlər orada puç olacaq və etdikləri əməllər boşa çıxacaqdır.

Rəbbindən açıq-aydın bir dəlilə əsaslanan, Allah tərəfindən bir şahidin (Cəbrailin) izlədiyi və ondan əvvəl Musanın rəhbər və mərhəmət olan kitabının da şahidlik etdiyi kəs (başqaları kimi ola bilərmi)? Onlar (müsəlmanlar) ona inanırlar. Onu inkar edən zümrələrə vəd olunan yer cəhənnəmdir. Buna görə də onun barəsində şübhə etmə! Şübhəsiz ki, o, sənin Rəbbindən gələn haqdır. Ancaq insanların çoxu iman gətirməz.

Allaha qarşı yalan uyduran kimsədən daha zalım kim ola bilər?! Onlar (axirət günü) Rəbbinin hüzuruna gətiriləcəklər. Şahidlər də: “Bunlar Rəbbinə qarşı yalan söyləyənlərdir!” - deyəcəklər. Bilin ki, Allahın lənəti zalımlaradır.

Onlar (insanları) Allah yolundan döndərən və onu (haqq yolu) əyri göstərmək istəyən kəslərdir. Məhz onlar axirəti inkar edənlərdir.

Onlar yer üzündə Allahı aciz qoya bilməzlər. Onların Allahdan başqa (yardım istəyəcəkləri) dostları da yoxdur. Onlara ikiqat əzab veriləcəkdir. Onlar (haqqı) eşidə bilmir və görmürdülər.

Onlar özlərini ziyana salan kimsələrdir. Uydurduqları şeylər (bütlər) də onlardan uzaqlaşıb yoxa çıxacaqdır.

Şübhəsiz, axirətdə ən çox ziyana uğrayanlar məhz onlardır.

Həqiqətən, iman gətirib yaxşı işlər görən və Rəbbinə ürəkdən boyun əyənlər cənnət əhlidirlər. Onlar orada əbədi qalacaqlar.

İki dəstənin (möminlər və kafirlərin) halı korla karın, görənlə eşidənin halı kimidir. Onların halı eyni ola bilərmi?! Hələ də düşünüb ibrət almırsınızmı?

And olsun ki, Nuhu öz qövmünə elçi göndərdik. (Nuh belə demişdi:) “Mən sizi açıq-aydın xəbərdar edirəm!

Allahdan başqasına ibadət etməyin! Həqiqətən, mən sizə gələcək acı günün əzabından qorxuram”.

Qövmünün kafir başçıları isə belə dedilər: “Biz sənin də bizim kimi adi bir insan olduğunu və yalnız aramızdakı avam olan səfillərin sənə tabe olduğunu görürük. Bizdən üstün bir cəhətinizi də görmürük. Əksinə, biz sizi yalançı hesab edirik”.

Nuh dedi: “Ey qövmüm! Deyin görək, əgər Rəbbimdən gələn açıq-aydın bir dəlilə əsaslanıramsa, Rəbbim mənə Öz dərgahından bir mərhəmət bəxş edibsə və o sizə gizli qalıbsa, istəmədiyiniz halda sizi ona məcbur edə bilərikmi?!

Ey qövmüm! Mən buna görə sizdən mal-mülk istəmirəm. Mənim mükafatım yalnız Allaha aiddir. İman gətirənləri də qovan deyiləm. Onlar Rəbbinə qovuşacaqlar. Lakin mən sizin cahil bir tayfa olduğunuzu görürəm. (Həzrət Nuhun qövmünün başçıları xalqın kasıb təbəqəsindən olan möminlərlə birlikdə olmağı özlərinə sığışdırmırdılar. Ona görə də Həzrət Nuhdan bu insanları yanından uzaqlaşdırmasını tələb etmişdilər. Ancaq Nuh peyğəmbər onların bu təklifini qəbul etməmişdi.)

Ey qövmüm! Əgər onları qovsam, Allah tərəfindən (gələcək bir əzaba qarşı) mənə kim kömək edə bilər?! Heç düşünmürsünüzmü?

Mən sizə: “Allahın xəzinələri məndədir”, - demirəm. Mən qeybi də bilmirəm. Mələk olduğumu da söyləmirəm. Xor baxdığınız (iman gətirən) kimsələr barəsində: “Allah onlara heç bir xeyir verməyəcəkdir”, - demirəm. Allah onların qəlblərində olanı daha yaxşı bilir. Əgər belə etsəm, zalımlardan olaram”.

Onlar: “Ey Nuh! Bizimlə mübarizə apardın və bizə qarşı mübarizəndə həddini aşdın. Əgər doğru söyləyirsənsə, bizi təhdid etdiyin əzabı gətir!” - dedilər.

Nuh belə dedi: “İstədiyi vaxt yalnız Allah onu sizə gətirər və siz ona mane ola bilməzsiniz.

Əgər Allah sizi (haqq yoldan) azdırmaq istəsə, mən sizə öyüd-nəsihət vermək istəsəm də, nəsihətim sizə heç bir fayda verməz. O sizin Rəbbinizdir və siz Ona qaytarılacaqsınız!”

Yoxsa onlar: “Onu özündən uydurdu!” - deyirlər?! De ki: “Əgər onu uydurmuşamsa, günahım mənə aiddir. Ancaq mən sizin işlədiyiniz günahlardan uzağam!”

Nuha belə vəhy olundu: “Qövmündən (indiyə kimi) iman gətirənlərdən başqası artıq iman gətirməyəcəkdir. Elə isə onların etdiklərinə görə kədərlənmə!

Gözümüzün qabağında və vəhyimizlə gəmini düzəlt! Zalımlar barəsində mənə heç bir şey demə! Şübhəsiz ki, onlar suda boğulacaqlar”.

Nuh gəmini düzəldirdi. Qövmünün başçıları isə hər dəfə ona baş çəkdiklərində onu ələ salırdılar. Nuh demişdi: “Əgər bizi ələ salırsınızsa, bilin ki, siz bizi ələ saldığınız kimi biz də sizi ələ salacağıq.

Rüsvayedici əzabın kimə gələcəyini və kimin daimi əzaba düçar olacağını yaxın bir vaxtda biləcəksiniz”.

Nəhayət, əmrimiz gəlib yer üzünü su basdığı zaman Nuha dedik: “Heyvanların hər birindən bir cüt, (boğulacaqlarına dair) hökm verilmiş kimsələr istisna olmaqla, ailəni və iman gətirənləri gəmiyə mindir!” Onunla birlikdə çox az insan iman gətirmişdi.

Nuh dedi: “Gəmiyə minin! Onun getməsi də, dayanması da Allahın adı ilədir. Şübhəsiz ki, mənim Rəbbim bağışlayandır, mərhəmətlidir!”

Gəmi onları dağlar kimi iri dalğaların arasında aparırdı. Nuh (gəmidən) uzaqda olan oğluna (Kənana): “Oğlum, bizimlə birlikdə (gəmiyə) min və kafirlərlə birlikdə olma!” - deyə səsləndi. (Həzrət Nuhun oğlu Kənan iman gətirməmiş və atası möminləri gəmiyə mindirərkən o, minməkdən imtina etmişdi. Həzrət Nuhun digər oğulları olan Ham, Sam və Yafəs isə iman gətirmiş və gəmiyə minmişdilər.)

(Kənan) dedi: “Məni sudan qoruyacaq bir dağa sığınacağam!” Nuh: “Bu gün Allahın əmrindən (əzabından) qoruyacaq heç kim yoxdur. Ancaq Onun rəhm etdiyi kimsələr istisnadır!” – dedi. Dalğa o ikisinin arasına girdi və o da boğulanlardan oldu.

(Yerə və göyə) deyildi: “Ey yer, suyunu ud! Ey göy, yağışını saxla!” Su çəkildi və iş bitdi. Gəmi Cudi dağına oturdu və: “Zalımlar məhv olsun!” - deyildi.

Nuh Rəbbinə səslənib dedi: “Ey Rəbbim! Oğlum mənim ailəmdəndir. Şübhəsiz, Sənin vədin də haqdır. Sən hakimlərin hakimisən (ən ədalətli hakimsən)!”

Allah buyurdu: “Ey Nuh! O sənin ailəndən deyildir. Çünki bu (onun etdiyi əməl), pis bir işdir. Ona görə də bilmədiyin bir şeyi Məndən istəmə! Sənə cahillərdən olmamağı tövsiyə edirəm”.

Nuh dedi: “Ey Rəbbim! Şübhəsiz, bilmədiyim bir şeyi Səndən istəməkdən Sənə sığınıram. Əgər məni bağışlamaz və mənə rəhm etməzsən, ziyana uğrayanlardan olaram!”

(Allah tərəfindən) deyildi: “Ey Nuh! Sənə və səninlə birlikdə olan ümmətlərə bəxş etdiyimiz əmin-amanlıq və bərəkətlərlə gəmidən en! Dünyada dolanışıq verəcəyimiz, sonra da tərəfimizdən şiddətli bir əzabın toxunacağı ümmətlər də olacaqdır”.

(Ey Peyğəmbər!) Bunlar sənə vəhy etdiyimiz qeyb xəbərlərindəndir. Bundan əvvəl onları nə sən bilirdin, nə də qövmün. Ona görə də səbir et! Şübhəsiz ki, gözəl aqibət müttəqilərin olacaqdır.

Ad qövmünə də qardaşları Hudu (peyğəmbər) göndərdik. O demişdi: “Ey qövmüm, Allaha ibadət edin! Sizin Ondan başqa heç bir ilahınız yoxdur. Siz yalnız (Allaha) böhtan atırsınız.

Ey qövmüm! Mən buna görə sizdən heç bir əvəz tələb etmirəm. Mənim mükafatım yalnız məni yaradana aiddir. Hələ də düşünüb dərk etmirsinizmi?

Ey qövmüm, Rəbbinizdən bağışlanmanızı diləyin! Sonra Ona tövbə edin ki, göydən sizə bol-bol yağış göndərsin və gücünüzə güc qatsın. Günah işləyərək (haqdan) üz çevirməyin!”

Onlar dedilər: “Ey Hud! Sən bizə açıq-aşkar bir möcüzə gətirmədin. Biz sənin sözünlə ilahlarımızı tərk edən və sənə inanan deyilik!

Biz ancaq bunu deyə bilərik ki, ilahlarımızdan biri səni yaman pis çarpıb”. Hud dedi: “Mən Allahı şahid tuturam və siz də şahid olun ki, mən sizin qoşduğunuz şəriklərdən uzağam.

Allahdan başqa (sitayiş etdiklərinizdən uzağam)! Elə isə hamılıqla mənə qarşı hiylə qurun, sonra mənə heç möhlət də verməyin!

Şübhəsiz, mənim də, sizin də Rəbbiniz olan Allaha təvəkkül etmişəm. Elə bir canlı yoxdur ki, Allah onun kəkilindən tutmuş olmasın. Həqiqətən, Rəbbim doğru yoldadır. (Bu ayədəki “kəkilindən tutmaq” ifadəsi ilə hər bir canlının idarəsi və hakimiyyətinin Allahın əlində olduğu nəzərdə tutulmuşdur. Allahın doğru yolda olması isə, ədalətli olması kimi izah edilmişdir.)

Əgər üz çevirsəniz, bilin ki, mənimlə göndəriləni sizə təbliğ etdim. Rəbbim (istəsə,) sizin yerinizə başqa bir qövm gətirər və siz Ona heç bir zərər verə bilməzsiniz. Şübhəsiz ki, Rəbbim hər şeyə nəzarət edir”.

Əmrimiz gəldiyi zaman Hudu və onunla birlikdə iman gətirənləri mərhəmətimizlə xilas etdik və onları ağır bir əzabdan qurtardıq.

Bu da Ad qövmüdür! Onlar Rəbbinin ayələrini inkar edib Onun peyğəmbərlərinə asi oldular və hər inadkar müstəbidin əmrinə uydular.

Onlar həm bu dünyada, həm də qiyamət günü lənətə məruz qaldılar. Bilin ki, Ad qövmü Rəbbini inkar etmişdi. Hudun qövmü olan Ad (Allahın mərhəmətindən) uzaq olsun!

Səmud qövmünə də qardaşları Salehi (peyğəmbər) göndərdik. O demişdi: “Ey qövmüm, Allaha ibadət edin! Sizin Ondan başqa heç bir ilahınız yoxdur. O sizi torpaqdan yaratdı və orada sizi məskunlaşdırdı. Elə isə, Ondan bağışlanmağınızı diləyin və Ona tövbə edin! Həqiqətən, mənim Rəbbim (bəndələrinə) yaxındır, (dualarını) qəbul edəndir”.

Onlar: “Ey Saleh! Bundan əvvəl sən bizim ümid bəslədiyimiz biri idin. Sən bizə atalarımızın ibadət etdiyi bütlərə sitayiş etməyi qadağanmı edirsən? Həqiqətən, sənin bizi dəvət etdiyin (din) barəsində şübhə içindəyik”, - dedilər.

Saleh dedi: “Ey qövmüm! Deyin görək, əgər Rəbbimdən gələn açıq-aydın bir dəlilə əsaslansam, O mənə Öz tərəfindən bir mərhəmət (peyğəmbərlik) bəxş etsə və mən də Ona asi olsam, Allaha qarşı mənə kim yardım edə bilər?! Belə olan təqdirdə, siz mənə ziyandan başqa bir şey verməyəcəksiniz.

Ey qövmüm! Bu, sizin üçün möcüzə olan Allahın dişi dəvəsidir. Buraxın Allahın torpağında otlasın. Ona zərər verməyin! Yoxsa yaxın bir əzab sizi yaxalayar”. (Rəvayətə görə, Saleh peyğəmbərin qövmü ondan möcüzə göstərməsini və möcüzə olaraq qayanın içindən bir dəvə çıxartmasını tələb etmişdi. Saleh peyğəmbər də iman gətirəcəklərinə dair onlardan söz aldı və namaz qılıb bunun üçün Allaha dua etdi. Allah onun duasını qəbul etmiş, möcüzə olaraq qayadan bir dəvə çıxartmış və ona heç kimin zərər verməməsini əmr etmişdi.)

Ancaq onlar dəvəni kəsdilər. Saleh: “Yurdunuzda üç gün daha yaşayıb kef çəkin! Bu, yalan olmayan bir vəddir”, - dedi.

(Əzaba dair) əmrimiz gəldiyi zaman Salehi və onunla birlikdə iman gətirənləri mərhəmətimizlə əzabdan və o günün rüsvayçılığından xilas etdik. Şübhəsiz ki, sənin Rəbbin güclüdür, qüdrətlidir.

O qorxunc səs zalımları bürüdü və onlar öz yurdlarında diz üstə çöküb qaldılar.

Sanki onlar orada heç yaşamamışdılar. Bilin ki, Səmud qövmü Rəbbini inkar etmişdi. Səmud qövmü (Allahın mərhəmətindən) uzaq olsun!

Elçilərimiz (mələklər) İbrahimə müjdə gətirib: “Salam!” - demişdilər. O da: “Salam!” - demiş və çox keçmədən (onlar üçün) qızardılmış bir buzov gətirmişdi.

İbrahim onların əllərinin yeməyə uzanmadığını gördüyü zaman onlardan xoşu gəlmədi və onlara görə canına qorxu düşdü. Onlar: “Qorxma (biz mələyik)! Lut qövmünə göndərilmişik”, - dedilər.

(İbrahimin) zövcəsi də orada idi və (bunu eşidəndə) güldü. Beləcə, onu (zövcəsi Saranı) İshaqla, İshaqın ardınca da Yaqubla müjdələdik.

(Sara) dedi: “Vay halıma! Mən qoca bir qarı, bu ərim də yaşlı bir kişi ikən övladım ola bilərmi?! Həqiqətən, bu çox qəribədir!”

(Mələklər) dedilər: “Sən Allahın işinə təəccüblənirsən? Ey ev əhli, Allahın mərhəməti və bərəkəti sizinlə olsun! Şübhəsiz ki, Allah tərifə və şükür edilməyə layiqdir, çox comərddir”.

İbrahimin qorxusu keçib ona (İshaqın doğulacağı haqqında) müjdə gəldikdən sonra o, Lut qövmü barəsində Bizimlə (elçilərimizlə) mübahisə etməyə başladı. (Mələklərin oradan çıxdıqdan sonra Lut qövmünü məhv etməyə gedəcəklərini öyrəndiyi zaman İbrahim peyğəmbər onlarla bu məsələni müzakirə etmişdi. Çünki Həzrət İbrahim kafirlərə gələcək əzabın Lut peyğəmbər və ona iman gətirənlərə də zərər verəcəyindən qorxurdu.)

Həqiqətən, İbrahim yumşaq ürəkli, Allaha çox yalvaran və özünü Ona həsr edən bir kəs idi.

(Mələklər dedilər:) “Ey İbrahim, bundan (mübahisə etməkdən) əl çək! Həqiqətən, artıq Rəbbinin əmri gəlmişdir. Şübhəsiz, onlara dəfedilməz bir əzab gəlir.

Elçilərimiz (mələklər) Lutun yanına gəldikləri zaman Lut onlara görə pis oldu, ürəyi sıxıldı və: “Bu, çox çətin bir gündür!” - dedi. (Mələklər cavan oğlanlar surətində gəldikləri üçün Lut peyğəmbər onları insan zənn etmiş və qövmünün onlara zərər verəcəyindən qorxmuşdu. Çünki Lutun qövmündə pozğunçuluq həddindən artıq yayılmışdı.)

Qövmündən olan kişilər qaçaraq onun yanına gəldilər. Onlar daha əvvəl də pis işlər görürdülər. Lut dedi: “Ey qövmüm! Baxın, bunlar mənim qızlarımdır. Onlar sizin üçün daha təmizdirlər. Allahdan qorxun və qonaqlarımın qabağında məni biabır etməyin! İçinizdə ağlı başında bir adam yoxdurmu?” (Bəzi təfsirçilərə görə, Həzrət Lutun qövmünə evlənmələri üçün təklif etdiyi qızlar öz qızları deyil, qövmünün qızları idi. Hər peyğəmbər öz qövmünün mənəvi atası sayıldığı üçün, o da: “Baxın, bunlar mənim qızlarımdır!” - demiş və onlarla evlənmələrini tövsiyə etmişdir.)

Onlar: “Sənin qızlarına ehtiyacımız olmadığını bilirsən. Bizim nə istədiyimizi sən yaxşı bilirsən”, - dedilər.

Lut dedi: “Kaş sizə gücüm çataydı və ya güclü bir qalaya (qəbiləyə) sığına biləydim!”

(Mələklər) dedilər: “Ey Lut! Biz Rəbbinin elçiləriyik. Onlar əsla sənə dəyə bilməzlər. Arvadın istisna olmaqla, ailənlə birlikdə gecənin bir vaxtı yola çıx və sizdən heç kim arxaya baxmasın! Onların düçar olacağı əzaba o (arvadın) da düçar olacaqdır. Həqiqətən, onlara vəd olunan əzabın vaxtı səhərdir. Səhər yaxın deyilmi?!”

Əmrimiz gəldiyi zaman oranın altını üstünə çevirdik və ora odda bişən bərk daşlar yağdırdıq.

O daşlar Rəbbinin dərgahında işarələnmişdir və zalımlardan uzaq deyildir.

Mədyənə də qardaşları Şüeybi (peyğəmbər göndərdik). O demişdi: “Ey qövmüm, Allaha ibadət edin! Sizin Ondan başqa heç bir ilahınız yoxdur. Ölçünü və çəkini əskiltməyin! Mən sizin rifah içində yaşadığınızı görürəm və sizi bürüyəcək bir günün əzabından qorxuram.

Ey qövmüm, ölçüdə və çəkidə ədalətə riayət edin, insanların əşyalarını əskik verməyin və yer üzündə fitnə-fəsad törədərək pis işlər görməyin!

Əgər iman gətirmişsinizsə, (bilin ki,) Allahın sizin üçün saxladığı (təyin etdiyi halal qazanc) daha yaxşıdır. Mən sizin üstünüzdə nəzarətçi deyiləm”.

Onlar (istehza edərək) dedilər: “Ey Şüeyb! Atalarımızın ibadət etdiklərindən, yaxud mallarımızı istədiyimiz kimi xərcləməkdən imtina etməyimizi namazınmı sənə əmr edir? Həqiqətən, sən yumşaq ürəklisən, çox ağıllısan!”

(Şüeyb) dedi: “Ey qövmüm! Deyin görək, əgər mən Rəbbimdən gələn açıq-aşkar bir dəlilə əsaslanıramsa və Allah mənə Öz dərgahından gözəl bir ruzi veribsə, onda necə?! Mən sizə qadağan etdiyimin əksinə hərəkət etmək istəmirəm. Yalnız gücüm çatdığı qədər (sizi) islah etmək istəyirəm. Mənim müvəffəqiyyətim yalnız Allahdandır. Mən Ona təvəkkül etmişəm və Ona dönəcəyəm.

Ey qövmüm, mənə qarşı olan ədavətiniz Nuh qövmünün, yaxud Hud qövmünün və ya Saleh qövmünün başına gələnlərin eynisini sizin başınıza gətirməsin! Lut qövmü də sizdən uzaq deyildir.

Rəbbinizdən bağışlanmağınızı diləyin, sonra da Ona tövbə edin! Şübhəsiz ki, Rəbbim çox mərhəmətlidir, çox sevəndir”.

Onlar dedilər: “Ey Şüeyb! Dediklərinin çoxunu başa düşmürük və həqiqətən, biz səni içimizdə aciz görürük. Əgər qəbilən olmasaydı, mütləq səni daşa basardıq. Sənin bizə qarşı heç bir üstünlüyün yoxdur!”

(Şüeyb) dedi: “Ey qövmüm! Mənim qəbiləm sizə görə Allahdan daha üstündür ki, Ona arxa çevirdiniz? Həqiqətən, Rəbbim etdiyiniz əməlləri (elmi ilə) əhatə etmişdir.

Ey qövmüm, əlinizdən gələni edin! Mən də (əlimdən gələni) edəcəyəm. Rüsvayedici əzabın kimə gələcəyini və kimin yalançı olduğunu yaxında biləcəksiniz. Gözləyin! Mən də sizinlə birlikdə gözləyirəm”.

Əmrimiz gəldiyi zaman Öz mərhəmətimizlə Şüeybi və onunla birlikdə iman gətirənləri xilas etdik. Zalımları isə, qorxunc səs bürüdü və onlar öz yurdlarında diz üstə çöküb qaldılar.

Onlar sanki orada heç yaşamamışdılar. Bilin ki, Mədyən qövmü də Səmud qövmü kimi (Allahın mərhəmətindən) uzaq oldu.

Şübhəsiz, Biz Musanı da möcüzələrimizlə və açıq-aşkar bir dəlillə göndərdik -

Firona və onun əyanlarına. Lakin onlar Fironun əmrinə tabe oldular. Halbuki Fironun əmri doğru deyildi.

O, qiyamət günü öz qövmünün qabağına keçib onları cəhənnəmə aparacaq. Aparıldıqları yer necə də pisdir!

Onlar həm burada, həm də axirətdə lənətə düçar oldular. Onlara verilən hədiyyə necə də pisdir!

100

(Ey peyğəmbər!) Bizim sənə bu söylədiklərimiz (məhv olmuş) məmləkətlərin xəbərlərindəndir. Onlardan izi qalanı da var, biçilmiş əkin kimi yox olanı da.

101

Biz onlara zülm etmədik, əksinə onlar özləri özlərinə zülm etdilər. Rəbbinin əmri gəldiyi zaman Allahı qoyub dua etdikləri ilahları onlara heç bir fayda vermədi, əksinə, onların ziyanlarını artırdı.

102

Rəbbin (xalqı) zalım məmləkətləri (əzabla) yaxalayanda məhz belə yaxalayır. Şübhəsiz ki, Onun yaxalaması acılı və şiddətlidir.

103

Həqiqətən, axirət əzabından qorxanlar üçün bunda bir ibrət vardır. O gün, insanların bir yerə toplanacağı və (bütün məxluqatın) şahid olacağı bir gündür.

104

Biz onu (axirət gününü) sadəcə müəyyən bir vaxta qədər təxirə salırıq.

105

(Axirət) gəldiyi gün Onun icazəsi olmadan heç kim danışa bilməz. Onlardan bəziləri bədbəxt, bəziləri də xoşbəxt olacaqdır.

106

Bədbəxt olanlar cəhənnəmdədirlər. Onlar orada ah-fəryad içində çətinliklə nəfəs alarlar.

107

Rəbbinin diləməsi istisna olmaqla, göylər və yer durduqca onlar orada əbədi qalacaqlar. Şübhəsiz ki, sənin Rəbbin istədiyini edəndir.

108

Xoşbəxt olanlar isə cənnətdədirlər. Rəbbinin dilədiyi istisna olmaqla, göylər və yer durduqca onlar orada əbədi qalacaqlar. Bu, bitməz-tükənməz bir nemətdir.

109

Elə isə bunların ibadət etdiklərindən (bütlərin batil olduğundan) şübhə etmə! Onlar məhz daha əvvəl atalarının ibadət etdiyi kimi (bütlərə) ibadət edirlər. Şübhəsiz, Biz onların (əzab) paylarını əskiltmədən verəcəyik.

110

Həqiqətən, Biz Musaya Kitabı (Tövratı) verdik, ancaq onun barəsində ixtilaf baş verdi. Əgər daha əvvəl Rəbbindən (əzabın təxirə salınmasına dair) bir söz olmasaydı, mütləq aralarında hökm verilərdi. Həqiqətən, onlar Quran barəsində də şəkk-şübhə içindədirlər.

111

Şübhəsiz ki, Rəbbin onların hamısına əməllərinin əvəzini əskiksiz verəcəkdir. Həqiqətən, Allah onların əməllərindən xəbərdardır.

112

Elə isə sən və səninlə birlikdə tövbə edənlər əmr olunduğunuz kimi doğru yolda olun və həddi aşmayın! Şübhəsiz ki, Allah sizin etdiklərinizi görəndir.

113

Zalımlara meyil etməyin, yoxsa sizə də od toxunar. Sizin Allahdan başqa dostlarınız yoxdur. Əks təqdirdə, (əzabdan xilas olmağınız üçün) sizə yardım edilməz.

114

Gündüzün iki başında və gecənin ilk vaxtlarında namaz qıl! Həqiqətən, yaxşı əməllər pis əməlləri yox edər. Bu, öyüd almaq istəyənlər üçün bir nəsihətdir. (Təfsirçilərə görə, gündüzün iki başındakı namazlar sübh, günorta və ilkindi namazı, gecənin yaxın vaxtlarındakı namazlar isə axşam və yatsı namazlarıdır.)

115

(Ey Peyğəmbər!) Səbirli ol! Şübhəsiz ki, Allah gözəl əməl sahiblərinin mükafatını zay etməz.

116

Kaş sizdən əvvəlki dövrlərdə yer üzündə fitnə-fəsad törətməyi qadağan edən ağıllı və fəzilətli kimsələr olaydı. Ancaq onların xilas etdiyimiz az bir qismi belə idi. Zalımlar özlərinə verilən nemətlərin arxasınca getdilər. Onlar günahkar idilər.

117

Xalqı əməlisaleh olduğu halda, Rəbbin o məmləkətləri haqsız yerə məhv etməz.

118

Əgər Rəbbin diləsəydi, insanları tək bir ümmət (millət) edərdi. Onlar hələ də (din barəsində) ixtilafdadırlar.

119

Ancaq Rəbbinin mərhəmət etdiyi kəslər istisnadır. Rəbbin onları bunun üçün yaratdı. Rəbbinin: “Həqiqətən, cəhənnəmi məhz cin və insanlarla dolduracağam!” sözü yerinə yetdi.

120

Biz peyğəmbərlərin xəbərlərindən sənin qəlbini təskin edən nə varsa, sənə danışırıq. Bunda (bu ayələrdə) sənə həqiqət, möminlərə də nəsihət və xəbərdarlıq gəlmişdir.

121

İman gətirməyənlərə de: “Əlinizdən gələni edin, biz də (əlimizdən gələni) edəcəyik.

122

Gözləyin! Biz də gözləyirik”.

123

Göylərin və yerin qeybi Allaha məxsusdur. Bütün işlər Ona qaytarılacaqdır. Elə isə, yalnız Ona ibadət et və yalnız Ona təvəkkül et! Rəbbin sizin etdiklərinizdən qafil deyildir.