Firon öz torpağında (Misirdə) azğınlıq edərək oranın əhalisini zümrələrə ayırmışdı. O, onlardan bir qövmün (İsrail oğullarının) oğlan uşaqlarını boğazlayıb qadınlarını sağ buraxaraq onları alçaldırdı. Həqiqətən, o, fitnə-fəsad törədənlərdən idi.
Biz Musanın anasına: “Onu əmizdir! Ona zərər gəlməsindən qorxduğun zaman onu dənizə (Nil çayına) at! Heç qorxma və kədərlənmə! Şübhəsiz, biz onu sənə qaytaracaq və onu peyğəmbərlərdən edəcəyik”, - deyə vəhy etdik.
Beləcə, Fironun ailəsi özlərinə düşmən və başlarına bəla olacaq Musanı (nil çayından) götürdü. Həqiqətən, Firon, Haman və onların əsgərləri səhv yolda idilər.
Fironun arvadı (Asiyə) dedi: “(Bu uşaq) mənim və sənin üçün gözaydınlığıdır. Onu öldürməyin! Ola bilsin ki, onun bizə faydası toxunar, yaxud onu oğulluğa götürərik”. Halbuki, onlar (bu işin sonunun) fərqində deyildilər.
Musanın anasının qəlbində (Musanın həsrətindən başqa) bir şey qalmamışdı. Əgər möminlərdən olsun deyə onun qəlbinə təskinlik verməsəydik, az qala onu büruzə verəcəkdi.
Biz əvvəlcədən ona süd analarını (onlardan süd əmməsini) qadağan etmişdik. Buna görə də Musanın bacısı belə dedi: “Sizin üçün onun qayğısına qalacaq və ona yaxşı davranacaq bir ailə göstərimmi?”
Musa əhalisinin xəbəri olmadan şəhərə daxil oldu. Orada biri öz tayfasından, digəri isə düşmən tayfadan olan iki nəfərin döyüşdüyünü gördü. Öz tayfasından olan şəxs düşməninə qarşı ondan kömək istədi. Musa da yumruq vurub onu (düşmən tayfadan olanı) öldürdü. Musa: “Bu, şeytan əməlidir. Həqiqətən, o, zəlalətə sürükləyən açıq-aydın bir düşməndir!” - dedi.
Beləliklə, o, şəhərdə qorxu içində ətrafa göz qoya-qoya səhərə çıxdı. Bir də gördü ki, dünən ondan yardım istəyən həmin adam yenə qışqıraraq onu köməyə çağırır. Musa ona: “Sən, həqiqətən də, açıq-aşkar bir azğınsan”, - dedi.
Musa ikisinin də düşməni olan adamı yaxalamaq istəyərkən o belə dedi: “Ey Musa! Dünən bir nəfəri öldürdüyün kimi məni də öldürmək istəyirsən? Sən yer üzündə ancaq zalım biri olmaq istəyirsən və xeyirxahlardan olmaq istəmirsən!”
Bir nəfər şəhərin ən ucqar yerindən qaça-qaça gəlib belə dedi: “Ey Musa! Əyanlar səni öldürmək barədə məsləhətləşirlər. Dərhal buradan çıx! Mən sənə bunu tövsiyə edirəm”.
Mədyənin su quyusuna çatanda orada heyvanlarını sulayan bir dəstə adam gördü. Onlardan başqa heyvanlarının suya getməsinə mane olan iki qız da görüb onlara dedi: “Sizin dərdiniz nədir?” Onlar: “Çobanlar gedənə qədər heyvanlarımıza su vermirik. Atamız da çox yaşlıdır”, - dedilər.
O iki qızdan biri utana-utana onun yanına gəlib dedi: “Atam heyvanlarımızı suladığına görə haqqını vermək üçün səni çağırır”. Musa onun (Şüeyb peyğəmbərin) yanına gəldiyi zaman başına gələnləri ona danışdı. O da: “Qorxma! Sən zalım qövmdən xilas olmusan”, - dedi.
(Şüeyb Musaya) dedi: “Səkkiz il mənə xidmət etməyin müqabilində bu iki qızımdan birini sənə nikahlamaq istəyirəm. Əgər on ilə tamamlasan, bu, artıq sənin tərəfindən bir lütfdür. Mən səni çətinliyə salmaq istəmirəm. İnşallah, mənim salehlərdən olduğumu görəcəksən”.
Musa: “Bu, mənimlə sənin aranda bir müqavilədir. Bu iki müddətdən hər hansı birini yerinə yetirsəm, mənə qarşı bir düşmənçilik olmayacaq. Allah söylədiklərimizə şahiddir”, - dedi.
Nəhayət, Musa (çobanlıq) müddətini başa vurub ailəsi ilə birlikdə (Misirə tərəf) yola çıxdığı zaman Tur dağı tərəfdə bir alov gördü. Ailəsinə: “Siz burada qalın! Mən bir alov gördüm. Bəlkə, oradan sizə bir xəbər, yaxud isinə bilməyiniz üçün bir köz gətirərəm”, - dedi.
Əsanı at!” Musa əsanın ilan kimi hərəkət etdiyini görən kimi arxasına baxmadan dönüb qaçdı. (Allah buyurdu:) “Ey Musa! Geri gəl, qorxma! Şübhəsiz ki, sən əminlikdəsən.
Əlini qoynuna sal ki, qüsursuz və ağappaq çıxsın. Əlini özünə çək ki, qorxun keçsin! Bunlar Firona və onun əyanlarına qarşı Rəbbin tərəfindən iki dəlildir. Həqiqətən, onlar fasiqlərdir”.
Qardaşım Harunun nitqi mənimkindən daha səlisdir. Onu da söylədiklərimi təsdiqləyən bir köməkçi kimi mənimlə göndər. Çünki onların məni yalanlamalarından qorxuram”.
Allah dedi: “Səni qardaşınla qüvvətləndirəcəyik. Sizə bir üstünlük verəcəyik və beləcə, möcüzələrimiz sayəsində onlar (zərər vermək üçün) sizə yetişə bilməyəcəklər. Siz və sizə tabe olanlar qalib gələcəksiniz”.
Musa açıq-aşkar möcüzələrimizlə onların yanına gəldiyi zaman onlar: “Bu ancaq uydurulmuş bir sehrdir. Biz ulu babalarımızdan da bu barədə bir şey eşitməmişik”, - dedilər.
Musa dedi: “Rəbbim Öz tərəfindən kimin hidayətlə göndərildiyini və xeyirli aqibətin kimə qismət olacağını çox yaxşı bilir. Şübhəsiz ki, zalımlar nicat tapmazlar!”
Firon dedi: “Ey əyanlar! Sizin üçün məndən başqa bir ilah tanımıram. Ey Haman! Palçığın üzərində od qala və (kərpiç düzəldib bununla) mənim üçün bir qüllə tikdir ki, bəlkə, Musanın ilahına boylanıb baxa bildim. Həqiqətən, mən onun yalançılardan olduğunu hesab edirəm”.
Həqiqətən, Biz əvvəlki nəsilləri məhv etdikdən sonra Musaya insanlar üçün bir nur, hidayət rəhbəri və rəhmət olaraq Kitabı (Tövratı) verdik ki, bəlkə, onlar düşünüb öyüd alalar.
(Ey Peyğəmbər!) Musaya o əmri vəhy etdiyimiz əsnada sən qərb tərəfdə deyildin. Sən (bu hadisəyə) şahid olanlardan da deyildin. (Bu ayədə Həzrət Musanın Tur dağında Allahdan vəhy alması hadisəsinə işarə edilir və Həzrət Peyğəmbərin o əsnada Tur dağında, yaxud qərb tərəfdə Həzrət Musanı gözləyən insanların arasında olmadığı xatırladılır. Beləcə, bütün bu məlumatların vəhy yolu ilə Həzrət Peyğəmbərə bildirildiyi ifadə edilir.)
Lakin Biz neçə-neçə nəsillər yaratdıq ki, onların üzərindən uzun zaman keçdi. Sən Mədyən xalqı arasında yaşayıb ayələrimizi onlara oxumurdun. Lakin Biz (bu xəbərləri sənə) göndəririk.
Biz (Musaya) səsləndiyimiz zaman sən Tur dağının yanında deyildin. Lakin səndən əvvəl özlərinə xəbərdar edən bir peyğəmbər gəlməyən bir qövmü xəbərdar edəsən deyə, Rəbbindən bir rəhmət olaraq (bunları sənə bildirdik). Ola bilsin ki, onlar düşünüb öyüd alarlar.
Etdikləri əməllərə görə başlarına bir müsibət gəldikdə: “Ey Rəbbimiz! Bizə bir peyğəmbər göndərsəydin, biz də Sənin ayələrinə tabe olub iman gətirənlərdən olardıq”, – deyəsi olmasaydılar, (səni onlara peyğəmbər göndərməzdik).
Tərəfimizdən onlara haqq gəldiyi zaman: “Musaya verilənin (möcüzələrin) bənzəri ona da verilməli deyildimi?” - dedilər. Bəs daha əvvəl Musaya verilənləri inkar etməmişdilərmi? Onlar: “(Quran və Tövrat) bir-birinə dəstək olan iki sehrdir!” – dedilər. Həmçinin: “Biz hamısını inkar edirik!” - dedilər.
Əgər sənə cavab verməzlərsə, bil ki, onlar ancaq öz nəfslərinin arzularına tabe olurlar. Allah tərəfindən göndərilən bir hidayət rəhbərinə uymayıb öz nəfsinin arzusuna uyan kimsədən daha azğın kim ola bilər?! Allah zalımları doğru yola yönəltməz.
Ondan (Qurandan) əvvəl özlərinə kitab verdiyimiz kimsələr ona iman gətirirlər. (Burada kitab əhlindən olub İslam dinini qəbul edən kimsələrə işarə olunmuşdur.)
Onlara (Quran) oxunduğu zaman: “Biz ona iman gətirdik. Həqiqətən, o, Rəbbimizdən gələn həqiqətdir. Bundan əvvəl də biz (Allaha) təslim olanlar idik”, - deyərlər.
Onlar boş söz eşitdikləri zaman ondan üz çevirər və: “Bizim əməllərimiz bizə, sizin əməlləriniz sizə aiddir. Sizə salam olsun! Biz cahilləri (özümüzə dost tutmaq) istəmirik”, - deyərlər.
(Müşriklər:) “Əgər biz səninlə birlikdə doğru yola tabe olsaq, yurdumuzdan çıxarılarıq”, - dedilər. Biz onları Öz tərəfimizdən bir ruzi olaraq hər cür meyvənin gətirildiyi, təhlükəsiz və müqəddəs bir yerdə (Məkkədə) məskunlaşdırmadıqmı?! Lakin onların çoxu bunu bilməz.
Biz mürəffəh həyatı ilə qürrələnən neçə-neçə məmləkəti məhv etdik. Bu, onlardan sonra insanların çox az məskunlaşdığı yurdlarıdır. Lakin (onların hamısına) Biz varis olduq.
Sənin Rəbbin məmləkətlərin mərkəzinə ayələrimizi oxuyan bir peyğəmbər göndərmədikcə oranı məhv etməz. Biz yalnız xalqı zalım olan məmləkətləri məhv edərik.
Elə isə, gözəl bir vəd verdiyimiz və ona qovuşan kəs, dünya həyatının nemətini verdiyimiz, sonra da qiyamət günü (əzab üçün hüzurumuza) gətirilən kəs kimi olarmı?
Haqlarında söz (əzab) vacib olan kimsələr belə deyəcəklər: “Ey Rəbbimiz! Bunlar bizim haqq yoldan azdırdığımız kimsələrdir. Özümüz haqq yoldan azdığımız kimi onları da azdırdıq. Onlardan uzaqlaşıb Sənə yönəldik. Onlar bizə ibadət etmirdilər (öz nəfslərinin arzularına uyurdular).
(Onlara:) “Çağırın şəriklərinizi!” - deyiləcək. Onlar da dərhal onları çağıracaq, ancaq onlar cavab verməyəcəklər və əzabı görəcəklər. Kaş onlar (dünyada) doğru yola yönələydilər.
De: “Deyin görək, əgər Allah qiyamət gününə qədər sizi gecəyə qərq etsəydi, Allahdan başqa hansı ilah sizi aydınlığa çıxarardı? Hələ də (haqqı) eşitmirsinizmi?”
De: “Deyin görək, əgər Allah qiyamət gününə qədər gündüzü sizin üçün daimi etsəydi, Allahdan başqa hansı ilah dincəldiyiniz gecəni sizə gətirəcəkdi? Hələ də (haqqı) görmürsünüzmü?”
Biz hər ümmətdən bir şahid (peyğəmbər) çıxardacaq və (kafirlərə): “Dəlilinizi gətirin!” - deyəcəyik. O zaman onlar biləcəklər ki, haqq Allaha aiddir və uydurduqları (bütlər) onlardan uzaqlaşıb yoxa çıxacaqdır.
Qarun Musanın qövmündən idi və onlara qarşı azğınlıq etmişdi. Biz ona elə xəzinələr vermişdik ki, onun açarlarını daşımaq güclü adamlardan ibarət bir dəstəyə belə ağır gəlirdi. O zaman qövmü ona belə demişdi: “Qürrələnmə! Şübhəsiz ki, Allah qürrələnənləri sevməz. (Təfsirlərdə qeyd olunduğuna görə, Həzrət Musanın əmisi oğlu olan Qarun İsrail oğulları arasında Tövratı ən yaxşı bilənlərdən biri hesab olunurdu və ticarətdə də çox mahir idi. O, elmi və sərvəti ilə qürrələnirdi. Əvvəlcə Həzrət Musaya iman edən Qarun dünya malına olan tamahı ucbatından münafiqliyə yönəlmiş və beləliklə də məhv olmuşdu.)
Allahın sənə verdikləri ilə (Allah yolunda infaq edərək) axirət yurdunu istə! Dünyadakı nəsibini də unutma! Allahın sənə yaxşılıq etdiyi kimi, sən də yaxşılıq et və yer üzündə fitnə-fəsad törətməyi düşünmə! Şübhəsiz ki, Allah fitnə-fəsad törədənləri sevməz”.
Qarun dedi: “Bu sərvət mənə elmimə görə verilmişdir”. O, Allahın əvvəlki nəsillər içində ondan daha güclü və varlı kimsələri belə məhv etdiyini bilmirdimi?! Günahkarlardan günahları soruşulmaz. (Allah onların günahlarını bildiyi üçün onları haqq-hesaba çəkmədən cəhənnəmə atacaqdır.)
Beləliklə, (Qarun) öz ehtişamı ilə qövmünün qarşısına çıxdı. Dünya həyatını arzulayanlar: “Kaş Qaruna verilənlərin eynisi bizə də veriləydi. O, çox bəxtəvərdir”, - dedilər.
Elm sahibi olanlar isə: “Vay halınıza! İman gətirib yaxşı işlər görən kimsə üçün Allahın mükafatı daha xeyirlidir. Buna yalnız səbir edənlər qovuşa bilər”, - dedilər.
Dünən onun yerində olmağı arzulayanlar belə deməyə başladılar: “Deməli, Allah bəndələrindən dilədiyinin ruzisini artırır, dilədiyinin ruzisini də azaldırmış. Əgər Allah bizə lütf etməsəydi, həqiqətən, bizi də yerə batıracaqdı. Deməli, kafirlər nicat tapa bilməzlər”.
Kim yaxşı əməllə gələrsə, onun üçün bundan daha yaxşısı vardır. Kim də pis əməllə gələrsə, pis işlər görənlərə ancaq etdikləri əməllər qədər cəza verilər.
(Ey Peyğəmbər!) Şübhəsiz, Quranı (oxumağı və təbliğ etməyi) sənə fərz buyuran Allah səni qayıdacağın yerə (Məkkəyə) mütləq qaytaracaqdır. De: “Rəbbim kimin doğru yolu göstərdiyini və kimin açıq-aşkar zəlalət içində olduğunu ən yaxşı biləndir”.
Allahla yanaşı başqa bir ilaha dua etmə! Ondan başqa heç bir ilah yoxdur. Ondan başqa hər şey yox olacaqdır. Hökm Onundur! Siz də Ona qaytarılacaqsınız.
