3(Ey Peyğəmbər!) Onlar iman gətirmirlər deyə az qalsın özünü məhv edəcəksən.
4Əgər diləsəydik, onlara göydən bir möcüzə endirərdik, onlar da ona boyun əyərdilər.
5Onlar Rəhman olan Allahdan özlərinə gələn hər bir yeni öyüddən üz döndərirlər.
6Onlar (Quranı) təkzib etdilər. Ancaq istehza etdiklərinin xəbərləri onlara gələcəkdir.
7Bəs onlar yer üzündə neçə-neçə gözəl bitkilər yetişdirdiyimizə baxmırlarmı?!
8Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Ancaq onların çoxu iman gətirməz.
9Həqiqətən, Rəbbin yenilməz qüvvət və mərhəmət sahibidir.
10Bir zaman Rəbbin Musaya səslənmişdi: “Zalım qövmün yanına get -
11Firon qövmünün yanına! Onlar (başlarına gələcək fəlakətdən) qorxmurlarmı?”
12Musa dedi: “Ey Rəbbim! Məni təkzib etmələrindən qorxuram.
13Ürəyim sıxılır, dilim də söz tutmur (kəkələyirəm). Buna görə Harunu da (mənimlə) elçi olaraq göndər!
14Onların mənə isnad etdikləri bir günah da var. Buna görə də məni öldürmələrindən qorxuram”.
15Allah buyurdu: “Xeyr (səni öldürə bilməzlər)! Möcüzələrimizlə gedin! Şübhəsiz ki, Biz sizinləyik, hər şeyi eşidirik.
16Fironun yanına gedib deyin: “Biz aləmlərin Rəbbinin elçiləriyik!
17İsrail oğullarını bizimlə göndər!”
18(Firon) dedi: “Biz səni körpə ikən himayəmizə götürüb böyütmədikmi? Sən illərlə aramızda yaşadın.
19Edəcəyini də etdin. Sən nankorlardansan!”
20Musa dedi: “Mən o işi edərkən nadanlardan idim. (Burada Həzrət Musanın bir Misirlini öldürməsinə işarə edilir. Təfsirlərdə Həzrət Musanın öldürmə məqsədi güdmədən bir nəfəri vurduğu və bunun nəticəsində həmin adamın öldüyü qeyd olunur.)
21Sizdən qorxduğum üçün dərhal aranızdan qaçdım. Sonra Rəbbim mənə hikmət verdi və məni peyğəmbərlərdən etdi.
22Mənə minnət qoyduğun o nemət də İsrail oğullarını özünə qul etməyindir”.
23Firon: “Bəs aləmlərin Rəbbi nədir?” - dedi.
24Musa dedi: “Əgər düşünüb anlayırsınızsa, (bilin ki,) göylərin, yerin və o ikisinin arasında olanların Rəbbidir!”
25(Firon) öz ətrafındakılara: “Eşitmirsinizmi?” - dedi.
26Musa dedi: “O, sizin də, əvvəlki atalarınızın da Rəbbidir!”
27(Firon) dedi: “Sizə göndərilən peyğəmbər, həqiqətən, dəlidir!”
28Musa: “Əgər ağlınızı işlətsəniz, (bilərsiniz ki,) O, şərqin, qərbin və ikisi arasında olan hər şeyin Rəbbidir!” - dedi.
29(Firon) dedi: “Əgər məndən başqasını ilah qəbul etsən, səni mütləq həbs edəcəyəm!”
30Musa: “Sənə açıq-aşkar bir şey (möcüzə) gətirsəm, necə?” - dedi.
31(Firon) dedi: “Əgər doğru söyləyirsənsə, gətir onu!”
32Bu zaman Musa əsasını atdı və o, dərhal böyük bir ilana döndü.
33Əlini (qoynundan) çıxartdı və bu vaxt o, baxanlara ağappaq göründü.
34(Firon) ətrafındakı əyanlara dedi: “Həqiqətən, bu, çox bilikli bir sehrbazdır.
35O, sehri ilə sizi yurdunuzdan çıxartmaq istəyir. İndi siz nə buyurursunuz?”
36Onlar dedilər: “Onu və qardaşını yubandır və şəhərlərə (sehrbazları) yığan adamlar göndər ki,
37Bütün bilikli sehrbazları sənin yanına gətirsinlər”.
38Beləcə, məlum bir günün müəyyən vaxtında sehrbazlar yığıldılar.
39İnsanlara da belə deyildi: “Siz də yığılırsınızmı?
40Əgər sehrbazlar qalib gəlsələr, çox güman ki, biz də onların arxasınca gedərik”.
41Sehrbazlar gəldikləri zaman Firona: “Əgər biz qalib gəlsək, bizə bir mükafat veriləcəkmi?” - dedilər.
42(Firon) dedi: “Bəli! O zaman siz, əlbəttə, yaxın adamlarımdan olacaqsınız”.
43Musa onlara: “Nə atacaqsınızsa, atın!” - dedi.
44Bu zaman onlar iplərini və əsalarını atıb: “Fironun qüdrətinə and olsun ki, biz qalib gələcəyik!” - dedilər.
45Musa da əsasını atdı və o, (böyük bir ilana çevrilib) dərhal onların uydurduqları şeyləri uddu.
46Bu zaman sehrbazlar səcdəyə qapandılar.
47Onlar belə dedilər: “Biz iman gətirdik aləmlərin Rəbbinə -
48Musanın və Harunun Rəbbinə!”
49(Firon qəzəblənərək:) “Mən sizə icazə vermədən ona iman gətirdiniz. Deməli, o, sizə sehr öyrədən böyüyünüzdür. Əlbəttə, (sizə nə edəcəyimi) biləcəksiniz. Mütləq sizin əllərinizi və ayaqlarınızı çarpaz kəsdirib hamınızı çarmıxa çəkdirəcəyəm!” - dedi.
50(Sehrbazlar) dedilər: “Zərəri yoxdur. Biz Rəbbimizə dönəcəyik.
51Biz ümid edirik ki, ilk iman gətirənlər olduğumuza görə Rəbbimiz xətalarımızı bağışlayacaq”.
52Biz Musaya: “Qullarımla gecə yola çıx! Şübhəsiz ki, siz (Firon və ordusu tərəfindən) təqib ediləcəksiniz”, - deyə vəhy etdik.
53Firon şəhərlərə (əsgər) yığanlar göndərdi.
54(Və belə dedi:) “Həqiqətən, bunlar az saylı bir tayfadır.
55Onlar bizi qəzəbləndirdilər.
56Biz isə, əlbəttə, gözüaçıq bir camaatıq!”
57Beləcə, onları (Firon və ordusunu) bağlardan və bulaqlardan çıxartdıq.
58Xəzinələrdən və dəyərli yerdən (çıxartdıq).
59Beləcə, İsrail oğullarını oraların varisi etdik.
60(Firon və ordusu) günəş doğarkən onların arxasınca düşdü.
61İki dəstə bir-birini gördüyü zaman Musanın yanındakılar: “Həqiqətən, onlar bizə çatacaqlar!” – dedilər.
62Musa: “Əsla! Şübhəsiz ki, Rəbbim mənimlədir. O mənə yol göstərəcəkdir!” - dedi.
63Bu zaman Musaya belə vəhy etdik: “Əsanla dənizə vur!”(Musa əsasını dənizə vurduqda) dərhal yarıldı (on iki yol açıldı) və (suyun) hər bir hissəsi böyük bir dağ kimi oldu.
64Digərlərini də ora yaxınlaşdırdıq. (Həzrət Musa və qövmü dənizdə açılan bu yollardan keçərkən Firon və ordusu da onların arxasınca düşdülər.)
65Musa və yanındakıların hamısını xilas etdik.
66Sonra da digərlərini (Firon və ordusunu) suda boğduq.
67Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Ancaq onların çoxu iman gətirmədi. (Həm Misirdə qalan Qiptilər, həm də İsrail oğullarından daha sonra buzova sitayiş edənlər iman gətirməmişdilər.)
68Şübhəsiz ki, sənin Rəbbin yenilməz qüvvət sahibidir, rəhmlidir.
69(Ey Peyğəmbər!) Onlara İbrahimin qissəsini də danış!
70Bir zamanlar o, atasına və qövmünə: “Siz nəyə ibadət edirsiniz?” - demişdi.
71Onlar da: “Biz bütlərə ibadət edir və (gün boyu) onlara sitayiş etməyə davam edirik!” - demişdilər.
72O demişdi: “Dua etdiyiniz zaman onlar sizi eşidirlərmi?
73Yaxud sizə xeyir və ya zərər verə bilirlərmi?”
74Onlar: “Xeyr, ancaq atalarımızın belə etdiyini görmüşük!” - demişdilər.
75İbrahim demişdi: “Elə isə, heç düşündünüzmü nəyə ibadət edirsiniz -
76Siz və əcdadınız?
77Şübhəsiz ki, aləmlərin Rəbbindən başqaları (bütlər) mənim düşmənimdir.
78O məni yaratdı və doğru yola yönəltdi.
79O məni yedirir və içirir.
80Xəstələndiyim zaman O mənə şəfa verir.
81O məni öldürəcək, sonra da dirildəcəkdir.
82Onun axirət günü xətalarımı bağışlayacağını ümid edirəm.
83Ey Rəbbim, mənə hökm (elm) ver və məni salehlərin arasına daxil et!
84Mənə, gələcək nəsillər tərəfindən xeyirlə yad edilməyi qismət et!
85Məni Nəim cənnətinin varislərindən et!
86Atamı da bağışla! Həqiqətən, o, haqq yoldan azanlardandır.
87İnsanların dirildiləcəkləri gün məni rüsvay etmə!”
88O gün nə mal-mülk, nə də övladlar fayda verər.
89Ancaq təmiz bir qəlblə Allahın hüzuruna gələn kimsə bundan istisnadır!
90(O gün) cənnət müttəqilərə yaxınlaşdırılar.
91 Cəhənnəm də azğınlara (kafirlərə) açıq bir şəkildə göstərilər.
92Və onlara belə deyərlər: “İbadət etdikləriniz haradadır?
93Allahdan başqa (ibadət etdikləriniz)! Onlar sizə, yaxud özlərinə kömək edə bilərlərmi?”
94Onlar və azğınlar ora (cəhənnəmə) atılarlar.
95İblisin bütün əsgərləri də (ora atılarlar).
96Onlar orada (bütləri ilə) mübahisə edərək belə deyərlər:
97“Allaha and olsun ki, biz açıq-aydın bir zəlalət içindəydik!
98Çünki biz sizi aləmlərin Rəbbi ilə bir tuturduq.
99Bizi günahkarlar azdırdı.
100Artıq bizim heç bir şəfaətçimiz yoxdur.
101Heç bir yaxın dostumuz da yoxdur.
102Təkrar dünyaya qayıda bilsəydik, biz də möminlərdən olardıq”.
103Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Ancaq onların əksəriyyəti iman gətirməz.
104Həqiqətən, sənin Rəbbin qüdrətlidir, mərhəmətlidir.
105Nuh qövmü də peyğəmbərləri təkzib etdi.
106O zaman qardaşları Nuh onlara belə demişdi: “(Allahdan) qorxmursunuzmu?
107Həqiqətən, mən sizə göndərilən etibarlı bir elçiyəm.
108Allahdan qorxun və mənə itaət edin!
109Bunun əvəzində mən sizdən heç nə istəmirəm. Mənim mükafatımı yalnız aləmlərin Rəbbi verəcəkdir.
110Ona görə də Allahdan qorxun və mənə itaət edin!”
111Onlar: “Ən səfil insanlar sənə tabe olmuşkən, heç sənə iman gətirərikmi?” - dedilər.
112Nuh dedi: “Onların etdiyi əməllərdən mənim xəbərim yoxdur.
113Onları hesaba çəkmək yalnız Rəbbimə məxsusdur. Kaş biləydiniz.
114Mən iman gətirənləri qovan deyiləm.
115Mən ancaq açıq-aşkar xəbərdar edənəm!”
116Onlar: “Ey Nuh! Əgər bundan vaz keçməsən, daşqalaq ediləcəksən!” - dedilər.
117Nuh dedi: “Ey Rəbbim! Qövmüm məni yalanladı.
118Artıq mənimlə onların arasında Sən hökm ver! Məni və mənimlə olan möminləri xilas et!”
119Beləliklə, onu və yüklü gəmidə onunla olanları xilas etdik.
120Sonra da yerdə qalanları suda boğduq.
121Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Ancaq onların əksəriyyəti iman gətirməz.
122Həqiqətən, sənin Rəbbin yenilməz qüvvət sahibidir, mərhəmətlidir.
123Ad qövmü də peyğəmbərləri təkzib etdi.
124O zaman qardaşları Hud onlara belə demişdi: “Siz (Allahdan) qorxmursunuzmu?
125Həqiqətən, mən sizə göndərilən etibarlı bir elçiyəm.
126Ona görə də Allahdan qorxun və mənə itaət edin!
127Bunun əvəzində mən sizdən heç nə istəmirəm. Mənim mükafatımı yalnız aləmlərin Rəbbi verəcəkdir.
128Siz hər yüksək yerə bir əlamət quraraq (hündür binalar tikərək) əylənirsinizmi?
129Əbədi qalacağınızı umaraq möhkəm qalalar tikirsiniz.
130Birini yaxaladığınız zaman qəddarcasına yaxalayırsınız.
131Allahdan qorxun və mənə itaət edin!
132Gözünüzün qabağındakı nemətləri sizə bol-bol verəndən qorxun!
133O sizə mal-qara və övladlar verdi.
134Bağlar və bulaqlar (verdi).
135Həqiqətən, mən sizin üçün böyük günün əzabından qorxuram!”
136Onlar dedilər: “Öyüd versən də, verməsən də, bizim üçün fərqi yoxdur.
137Bu, əvvəlkilərin adətlərindən başqa bir şey deyildir.
138Biz əzaba məruz qalası da deyilik”.
139Beləcə, onu təkzib etdilər. Biz də onları məhv etdik. Həqiqətən, bunda bir ibrət vardır. Ancaq onların çoxu iman gətirməz.
140Şübhəsiz ki, sənin Rəbbin qüdrətlidir, mərhəmətlidir.
141Səmud qövmü də peyğəmbərləri təkzib etdi.
142O zaman qardaşları Saleh onlara belə demişdi: “(Allahdan) qorxmursunuzmu?
143Həqiqətən, mən sizə göndərilən etibarlı bir elçiyəm.
144Ona görə də Allahdan qorxun və mənə itaət edin!
145Mən bunun əvəzində sizdən heç nə istəmirəm. Mənim mükafatımı yalnız aləmlərin Rəbbi verəcəkdir.
166Rəbbinizin sizin üçün yaratdığı qadınlarınızı qoyub (kişilərlə yaxınlıq edirsiniz)? Xeyr, siz həddi aşan bir qövmsünüz” .
167Onlar: “Ey Lut! Əgər (bu işdən) vaz keçməsən, sən mütləq qovulanlardan olacaqsan!” - dedilər.
168Lut dedi: “Həqiqətən, mən sizin bu əməlinizdən nifrət edənlərdənəm.
169Ey Rəbbim! Məni və ailəmi onların etdiklərindən xilas et!”
170Beləcə, onu və bütün ailəsini xilas etdik,
171Geridə qalan yaşlı qadından (Lutun günahkar zövcəsindən) başqa!
172Sonra digərlərini məhv etdik.
173Onların üzərinə bir yağış yağdırdıq. Xəbərdar edilənlər nə pis yağışa tutuldular!
174Şübhəsiz, bunda bir ibrət vardır. Ancaq onların çoxu iman gətirməz.
175Həqiqətən, sənin Rəbbin yenilməz qüvvət sahibidir, mərhəmətlidir.
176Əykə xalqı da peyğəmbərləri təkzib etdi.
177Bir zaman Şüeyb onlara belə demişdi: “(Allahdan) qorxmursunuzmu?
178Həqiqətən, mən sizə göndərilən etibarlı bir elçiyəm.
179Ona görə də Allahdan qorxun və mənə itaət edin!
180Mən bunun əvəzində sizdən heç nə istəmirəm. Mənim mükafatımı yalnız aləmlərin Rəbbi verəcəkdir.
181(Tərəzidə) ölçüyə tam riayət edin və (insanların haqqını) əskik verənlərdən olmayın!
182Düzgün tərəzi ilə çəkin!
183İnsanların haqqını əskiltməyin və yer üzündə fitnə-fəsad törədərək qarışıqlıq salmayın!
184Sizi və əvvəlki nəsilləri yaradandan qorxun!”
185Onlar dedilər: “Sən, həqiqətən, ovsunlanmısan.
186Sən də bizim kimi bir insansan. Biz səni yalançılardan biri hesab edirik.
187Əgər doğru söyləyənlərdənsənsə, o zaman üzərimizə göydən əzab yağdır!”
188Şüeyb: “Rəbbim sizin etdiklərinizi çox yaxşı bilir”, - dedi.
189Beləcə, onu təkzib etdilər. Buna görə də kölgəli günün əzabı onları yaxaladı. Həqiqətən, o, böyük bir günün əzabı idi. (Çox isti keçən günlərdən sonra kölgə salan buludlar ortaya çıxmış və Şüeyb peyğəmbərin qövmü bu buludların kölgəsinə sığınmışdı. Allah buludlardan od yağdıraraq onları yandırıb cəzalandırmışdı.)
190Şübhəsiz ki, bunda bir ibrət vardır. Ancaq onların əksəriyyəti iman gətirməz.
191Həqiqətən, sənin Rəbbin yenilməz qüvvət sahibidir, mərhəmətlidir.
192Heç şübhəsiz, bunu (Quranı) aləmlərin Rəbbi nazil etmişdir.
193Onu Ruhül-əmin (Cəbrail) endirdi.
194Sənin qəlbinə endirdi ki, xəbərdar edənlərdən olasan.
195Açıq-aydın ərəb dilində!
196Şübhəsiz ki, o, əvvəlkilərin kitablarında da vardır. (Təfsirçilərə görə, Qurani-Kərimin Həzrət Peyğəmbərə (s.ə.s.) endiriləcəyinə dair işarələr, yaxud Quranın əsas prinsiplərindən bir qismi əvvəlki ilahi kitablarda da mövcud idi. Yuxarıdakı ayədən bunların hər ikisi də başa düşülə bilər.)
197İsrail oğulları alimlərinin onu bilmələri onlar üçün bir dəlil deyilmi?
198Əgər onu (Quranı) ərəb olmayanlardan birinə nazil etsəydik,
199Və bunu (Quranı) onlara oxusaydı, yenə də ona iman gətirməzdilər.
200Beləcə Biz onu (küfrü) günahkarların qəlbinə saldıq.
201Onlar şiddətli əzabı görənə qədər ona iman gətirməzlər.
202(Əzab) onlara özləri də hiss etmədən qəfildən gələr.
203Bu zaman onlar: “Görəsən, (iman gətirməyimiz üçün) bizə möhlət verilərmi?” - deyərlər.
204Onlar əzabımızın tez gəlməsinimi istəyirlər?
205Gördünmü, əgər onlara illərlə nemətlər versək,
206Sonra da vəd olunan (əzab) onlara gəlsə,
207Özlərinə verilən nemətlər onlara heç bir fayda verməz.
208Biz xəbərdar edən bir peyğəmbər göndərmədən heç bir məmləkəti məhv etmədik.
209(Bu onlar üçün) öyüddür. Biz zalım deyilik.
210Onu (Quranı) şeytanlar endirmədi.
211Onlar buna layiq deyillər və gücləri də çatmaz.
212Şübhəsiz ki, onlar (vəhyə) qulaq asmaqdan uzaqlaşdırılmışlar.
213Ona görə də Allahla yanaşı başqa bir ilaha dua etmə, yoxsa əzaba düçar edilənlərdən olarsan!
214Ən yaxın qohumlarını xəbərdar et!
215Sənə uyan möminləri qanadının altına al!
216Əgər sənə qarşı çıxsalar, de ki: “Həqiqətən, mən sizin etdiklərinizdən uzağam!”
217Yenilməz qüvvət sahibi və mərhəmətli olan Allaha təvəkkül et!
218O Allah ki, namaza durduğun zaman səni görür.
219Səcdə edənlərin arasında əyilib-qalxdığını da (görür).
220Həqiqətən, O hər şeyi eşidəndir, biləndir.
221Şeytanların kimə nazil olduğunu sizə xəbər verimmi?
222Onlar günahkar və yalançı olan hər kəsə nazil olarlar.
223Onlar eşitdiklərini (kahinlərə) çatdırarlar. Ancaq onların çoxu yalançıdır.
224Şairlərə gəldikdə, onlara azğınlar tabe olar.
225Onların hər bir vadidə sərgərdan dolaşdıqlarını görmədinmi?!
226Onlar etmədiklərini söyləyirlər.
227Ancaq iman gətirib yaxşı işlər görənlər, Allahı çox zikr edənlər və haqsızlığa məruz qaldıqdan sonra qalib gələnlər bundan istisnadır. Haqsızlıq edənlər qayıdacaqları yeri yaxın bir vaxtda biləcəklər.
