əs-Saffat surəsi, 37-ci surə | Quran.az

﷽

And olsun səf-səf düzülənlərə,

Bağıraraq qovanlara,

Və Zikri (Quranı) oxuyanlara!

Həqiqətən, sizin ilahınız təkdir! (Bəzi təfsirçilər bu ayələrdə qeyd olunan “səf-səf düzülən, bağıraraq qovan və zikri oxuyanlar”ın mələklər olduğunu ifadə etmişlər.)

O, göylərin, yerin və onların arasındakıların Rəbbidir. O, məşriqlərin də Rəbbidir. (Ayədəki “məşriq” sözünün cəmdə işlədilməsi il boyu günəşin şərqdəki fərqli yerlərdən çıxması ilə izah olunmuşdur.)

Şübhəsiz ki, Biz ən yaxın göyü ulduzlarla bəzədik.

Və onu hər bir asi şeytandan qoruduq.

Onlar (mələklərə məxsus olan) ən ali məclisə qulaq asa bilməzlər və hər tərəfdən qovularlar.

(Oradan) qovulub atılarlar. Onlar üçün daimi bir əzab vardır.

Ancaq (mələklərin məclisindən bir söz dinləyib) çırpışdıran olarsa, dərhal alovlu bir ulduz onu təqib edər.

Onlardan soruş: “Onlarımı yaratmaq daha çətindir, yoxsa yaratdıqlarımızı (mələkləri, yeri və göyləri)?!” Həqiqətən, Biz onları (insanları) yapışqan bir palçıqdan yaratdıq.

Xeyr! Sən (Allahın qüdrətinə) təəccüblənirsən, onlar isə məsxərəyə qoyurlar.

Onlara öyüd verildikdə ibrət almazlar.

Onlar bir möcüzə gördüklərində onu məsxərəyə qoyarlar.

Və belə deyərlər: “Bu, yalnız açıq-aşkar bir sehrdir.

Biz ölüb torpaq və sür-sümük olduqdan sonra dirildiləcəyikmi?

Əvvəlki atalarımız da dirildiləcəklərmi?”

De: “Bəli, həm də siz zəlil olaraq dirildiləcəksiniz”.

O (diriltmə) qorxunc bir səs (ikinci dəfə surun üfürülməsi) ilə olacaqdır. Onlar dərhal (dirilib ətrafa) baxacaqlar.

Onlar: “Vay halımıza! Bu, haqq-hesab günüdür!” - deyəcəklər.

Bu, yalanladığınız (yaxşı ilə pisi) ayırd etmə günüdür.

(O gün mələklərə belə deyiləcək:) “Toplayın zalımları, onların yol yoldaşlarını və ibadət etdiklərini -

Allahdan başqa! Onlara cəhənnəmin yolunu göstərin!

Onları dayandırın! Çünki onlar sorğu-sual olunacaqlar”.

(Onlara belə deyiləcək:) “Sizə nə olub ki, bir-birinizə yardım etmirsiniz?”

Xeyr, onlar bu gün təslim olmuşlar.

Onlar bir-biri ilə mübahisə etməyə başlayarlar.

(Onların bir qismi digərlərinə) belə deyəcək: “Həqiqətən, siz bizə sağ tərəfdən gəlirdiniz (özünüzü haqlı göstərirdiniz)”.

Onlar da belə deyəcəklər: “Xeyr, siz onsuz da iman gətirməmişdiniz.

Sizin üzərinizdə bizim heç bir hökmranlığımız yox idi. Əksinə, siz özünüz azğın insanlar idiniz.

Buna görə də bizim barəmizdə Rəbbimizin sözü (əzabı) vacib oldu. Həqiqətən, biz onu dadacağıq.

Biz sizi haqq yoldan azdırdıq. Çünki özümüz də haqq yoldan azmışdıq”.

Şübhəsiz ki, o gün onlar əzaba şərik olacaqlar.

Həqiqətən, Biz günahkarlara belə edirik.

Onlara: “Allahdan başqa heç bir ilah yoxdur!” – deyiləndə onlar təkəbbürlənirdilər.

Və belə deyirdilər: “Bəyəm divanə bir şair üçün ilahlarımızı tərk edəcəyik?”

Xeyr! O, haqqı gətirdi və peyğəmbərləri təsdiq etdi.

Siz acı əzabı mütləq dadacaqsınız.

Siz yalnız etdiyiniz əməllərin cəzasını çəkəcəksiniz.

Ancaq Allahın ixlaslı qulları bundan istisnadır.

Onlar üçün bilinən ruzilər -

Meyvələr vardır. Onlara Nəim cənnətlərində ikram ediləcəkdir.

Onlar taxtlar üstündə bir-biri ilə üzbəüz əyləşəcəklər.

Onların ətrafında çeşmədən doldurulmuş qədəhlər dolandırılacaqdır.

O (qədəhlərdəki içki), ağappaqdır, içənlərə ləzzət verər.

O nə başağrısı verər, nə də onunla sərxoş olarlar.

Onların yanında baxışlarını yalnız onlara dikmiş irigözlü hurilər vardır.

Onlar günəş görməmiş (ağappaq) yumurta kimidirlər.

Onlar (cənnət əhli) bir-biri ilə söhbətləşməyə başlayacaqlar.

Onlardan biri belə deyəcək: “Mənim bir yoldaşım vardı.

O belə deyirdi: “Sən, həqiqətən, (yenidən dirilməyə) inananlardansanmı?

Biz ölüb torpaq və sür-sümük olduqdan sonra (dirildilib) haqq-hesaba çəkiləcəyikmi?”

Sonra o belə deyəcək: “Siz (cəhənnəmdəki o yoldaşıma) boylanıb baxdınızmı?”

O özü (həmin yoldaşına) boylanıb baxacaq və onu cəhənnəmin ortasında görəcək.

O, (cəhənnəmdəki yoldaşına) belə deyəcək: “Allaha and olsun ki, sən az qala məni də məhv edəcəkdin.

Əgər Rəbbimin neməti olmasaydı, həqiqətən, mən də (cəhənnəmə) gətirilənlərdən olacaqdım”.

(Cənnət əhli belə deyəcək:) “Biz ölməyəcəyik elə deyilmi?

İlk (dünyadakı) ölümümüz istisna olmaqla! Əzaba da məruz qalmayacağıq”.

Həqiqətən, bu, böyük uğurdur!

(Dünyada) çalışanlar bunun kimisi üçün çalışsınlar!

Ziyafət olaraq bu yaxşıdır, yoxsa zəqqum ağacı?

Həqiqətən, Biz onu (zəqqum ağacını) zalımlar üçün bir imtahan etdik. (Kafirlər Qurandakı “cəhənnəmdə bitən ağac” sözünü eşitdikləri zaman: “Od ağacı yandırdığı halda necə olur ki, cəhənnəmdə ağac bitir?” - deyə bunu məsxərəyə qoymuşdular. Beləcə, bu söz onlar üçün bir imtahan oldu. Onlar Allahın istədiyi təqdirdə cəhənnəm odunun yandırmayacağı bir ağacı yaratmağa qadir olduğunu dərk etmədilər.)

Həqiqətən, o, cəhənnəmin dibində bitən bir ağacdır.

Onun tumurcuqları şeytanların başlarına bənzəyir.

Onlar mütləq ondan yeyəcək və qarınlarını onunla dolduracaqlar.

Sonra onun üstündən onlar üçün qaynar su qarışdırılmış bir içki vardır.

Sonra onların qayıdacaqları yer, əlbəttə, cəhənnəmdir.

Onlar (dünya həyatında) atalarını azğınlıq içində gördülər.

Buna görə də onlar yüyürə-yüyürə atalarının izindən getdilər.

Şübhəsiz, onlardan əvvəlkilərin (qədim millətlərin) çoxu azğınlığa düşmüşdü.

Biz onlara da xəbərdar edən peyğəmbərlər göndərmişdik.

Xəbərdar edilənlərin aqibətinin necə olduğuna bir bax!

Ancaq Allahın ixlaslı qulları bundan istisnadır.

Nuh Bizə yalvarmış, Biz də onun duasını gözəl bir şəkildə qəbul etmişdik.

Onu və ailəsini böyük fəlakətdən xilas etmişdik.

Yalnız onun nəslini davam etdirdik.

Onun şan-şərəfini sonrakı nəsillər arasında da saxladıq.

Aləmlər içində Nuha salam olsun!

Şübhəsiz ki, Biz yaxşı əməl sahiblərini belə mükafatlandırırıq.

O, həqiqətən, Bizim mömin qullarımızdan idi.

Sonra digərlərini (iman gətirməyənləri) suda boğduq.

Şübhəsiz, İbrahim də onun davamçılarından idi.

Bir zaman o, Rəbbinin hüzuruna təmiz bir qəlblə gəlmişdi.

O, atasına və qövmünə belə demişdi: “Siz nəyə ibadət edirsiniz?

Allahdan başqa uydurma ilahlarmı istəyirsiniz?!

Aləmlərin Rəbbi barəsində fikriniz nədir?” (Həzrət İbrahimin qövmü ulduzlara baxıb falçılıq edirdi. Onlar bir bayram günü İbrahimi də özləri ilə bayram keçirməyə dəvət etmişdilər.)

Bu vaxt İbrahim ulduzlara nəzər etdi.

Sonra da: “Mən xəstəyəm!” - dedi.

Buna görə də onlar İbrahimdən üz çevirib getdilər.

(İbrahim də) xəlvətcə onların ilahlarının (bütlərinin) yanına gedib belə dedi: “Yemirsiniz?

Nə üçün danışmırsınız?”

Sonra bütlərin yanına gəlib sağ əli ilə onları qırıb tökdü.

(Bütpərəstlər) qaçaraq onun yanına gəldilər.

İbrahim belə dedi: “Yonub düzəltdiyiniz şeylərəmi ibadət edirsiniz?

Halbuki sizi də, sizin düzəltdiklərinizi də Allah yaratmışdır”.

Onlar: “Onun üçün bir bina tikin və onu (oradakı) odun içinə atın!” - dedilər.

(Bütpərəstlər) ona hiylə qurmaq istədilər, lakin Biz onları ən səfil kimsələrə çevirdik.

İbrahim dedi: “Şübhəsiz ki, mən Rəbbimə gedirəm. O mənə doğru yolu göstərəcəkdir.

100

Ey Rəbbim, mənə salehlərdən olan bir övlad ver!”

101

Biz də onu həlim xasiyyətli bir oğlan uşağı ilə müjdələdik.

102

Uşaq onunla gəzəsi yaşa çatdıqda İbrahim: “Ey oğlum! Mən yuxuda səni qurban kəsdiyimi görürəm. Sən bu barədə nə fikirləşirsən?” - dedi. Uşaq: “Atacan, sənə əmr olunanı et! İnşallah, mənim səbirlilərdən olduğumu görəcəksən”, - dedi.

103

Hər ikisi (Allahın əmrinə) təslim olduğu və İbrahim onu üzüstə yatırdığı zaman

104

Biz ona belə səsləndik: “Ey İbrahim!

105

Yuxunu təsdiqlədin. Biz yaxşı əməl sahiblərini belə mükafatlandırırıq”.

106

Şübhəsiz ki, bu, açıq-aydın bir sınaqdır.

107

Biz (oğlunun) əvəzinə ona böyük bir qurbanlıq verdik.

108

Onun şan-şərəfini sonrakı nəsillər arasında saxladıq.

109

İbrahimə salam olsun!

110

Biz yaxşı əməl sahiblərini belə mükafatlandırırıq.

111

Həqiqətən, o, mömin qullarımızdandır.

112

Onu salehlərdən bir peyğəmbər olan İshaq ilə də müjdələdik.

113

Ona və İshaqa bərəkət verdik. Onların nəslindən yaxşı əməl sahibi də, açıq-aşkar özünə zülm edən də var.

114

Şübhəsiz, Biz Musaya və Haruna da nemət verdik.

115

Onların hər ikisini və qövmlərini böyük fəlakətdən xilas etdik.

116

Onlara yardım etdik və onlar (düşmənə) qalib gəldilər.

117

Hər ikisinə açıq-aydın başa düşülən kitabı (Tövratı) verdik.

118

Biz onların hər ikisini doğru yola yönəltdik.

119

Onların hər ikisinin şan-şərəfini sonrakı nəsillər arasında saxladıq.

120

Musaya və Haruna salam olsun!

121

Həqiqətən, Biz yaxşı əməl sahiblərini belə mükafatlandırırıq.

122

Şübhəsiz, onların hər ikisi Bizim mömin qullarımızdandır.

123

Həqiqətən, İlyas da peyğəmbərlərdəndir.

124

Bir zaman o öz qövmünə belə demişdi: “Allahdan qorxmursunuzmu?

125

Yaradanların ən yaxşısını qoyub Bəl bütünə dua edirsiniz?

126

Sizin və əvvəlki atalarınızın Rəbbi olan Allahı qoyub (bu bütəmi sitayiş edirsiniz)?”

127

Ancaq onlar onu yalanladılar. Buna görə də onlar hökmən (cəhənnəmə) gətiriləcəklər.

128

Yalnız Allahın ixlaslı qulları bundan istisnadır.

129

Onun şan-şərəfini sonrakı nəsillər arasında saxladıq.

130

İlyasa salam olsun!

131

Həqiqətən, Biz yaxşı əməl sahiblərini belə mükafatlandırırıq.

132

Şübhəsiz ki, o, Bizim mömin qullarımızdandır.

133

Həqiqətən, Lut da peyğəmbərlərdəndir.

134

Bir zamanlar onu və bütün ailəsini xilas etmişdik.

135

Ancaq geridə qalanlar arasındakı yaşlı qadın (Lutun zövcəsi) bundan istisnadır.

136

Sonra da digərlərini məhv etdik.

137

Siz səhər onların yanından keçib gedirsiniz,

138

Axşam da. Hələ də dərk etmirsinizmi?

139

Şübhəsiz, Yunis də peyğəmbərlərdəndir.

140

Bir zaman o, yüklü bir gəmiyə minib qaçmışdı.

141

(Gəmidəkilərlə) püşk atmışdı və uduzmuşdu. (Təfsirlərdə qeyd olunan rəvayətə görə, Yunis peyğəmbərin mindiyi gəminin yükü həddindən çox olduğu üçün gəmidəkilər öz aralarından bir nəfəri dənizə atmaq qərarına gəlmişdilər. Buna görə də aralarında püşk atmış və püşk Yunis peyğəmbərə çıxdığı üçün onu dənizə atmışdılar.)

142

O (Rəbbinin izni olmadan qövmünü tərk etdiyi üçün) özünü qınayarkən bir balıq onu udmuşdu.

143

Əgər o, Allahı təsbeh edənlərdən olmasaydı,

144

Həqiqətən, qiyamət gününə qədər onun qarnında qalacaqdı.

145

Beləcə, onu halsız bir vəziyyətdə boş bir sahilə atdıq.

146

Və onun üstünə (kölgə salması üçün) balqabaq tağı bitirdik.

147

Biz onu yüz min və daha çox kimsəyə peyğəmbər göndərdik. (Təfsirlərdə Həzrət Yunisin Mosuldakı Ninova şəhərinin xalqına peyğəmbər göndərildiyi qeyd olunur.)

148

Nəhayət, onlar iman gətirdilər. Buna görə də Biz onları müəyyən vaxta qədər yaşatdıq.

149

Onlardan: “Qızlar Rəbbinin, oğlanlar isə onlarındır, eləmi?” – deyə soruş.

150

Yoxsa mələkləri dişi yaratmışıq və onlar da bunun şahidi olublar?!

151

Bilin ki, onlar yalandan belə deyirlər:

152

“Allahın övladı var”. Şübhəsiz ki, onlar yalançıdırlar.

153

Məgər Allah oğlanları qoyub qızları seçmişdir?

154

Sizə nə olub? Bu qərara necə gəlirsiniz?

155

Heç düşünmürsünüzmü?

156

Yoxsa sizin (buna dair) açıq bir dəlilinizmi var?

157

Əgər doğru söyləyirsinizsə, kitabınızı gətirin!

158

(Müşriklər) Allahla cinlər arasında qohumluq əlaqəsi olduğunu uydurdular. Şübhəsiz ki, cinlər də özlərinin (haqq-hesab yerinə) gətiriləcəklərini bilirlər.

159

Allah onların isnad etdikləri sifətlərdən tamamilə uzaqdır, pakdır!

160

Ancaq Allahın ixlaslı qulları bundan istisnadırlar. (Çünki onlar Allaha belə sifətlər isnad etməzlər.)

161

(Ey Kafırlər!) Həqiqətən, siz və ibadət etdikləriniz,

162

Heç kimi Allahın yolundan azdıra bilməzsiniz,

163

Cəhənnəmə girəcək kimsədən başqa!

164

(Mələklər belə deyərlər:) “Bizim hər birimizin müəyyən bir məqamı vardır.